Term: Czas taktu
Czas potrzebny na wykonanie operacji produkcyjnych w określonym gnieździe lub stanowisku produkcyjnym.
Czas taktu jest związany bezpośrednio z rytmizowaniem produkcji seryjnej. Wynika on z zapotrzebowania (popytu) na określony asortyment. Wymaganą przez klienta (zewnętrznego lub wewnętrznego) liczbę sztuk dzieli się przez ilość czasu dostępnego na ich wykonanie. Otrzymana wartość oznacza maksymalną ilość czasu dostępną na ukończenie pracy na każdym stanowisku (gniazd).
C.T. (czas taktu) [min.] = Czas dostępny [min.] / Zapotrzebowanie [szt.]
Przykład: Zapotrzebowanie na wyroby A wynosi 48 000 sztuk rocznie. Czas dostępny dla produkcji wynosi 200 dni, tj. 96 000 minut. Czas taktu wynosi w tym wypadku 2 minuty na sztukę. Oznacza to, że na każdym stanowisku czynności produkcyjne powinny trwać maksymalnie 2 minuty.
Jeśli z technologii wykonania produktu wynika, że czas (pracochłonność) wykonania całego wyrobu wynosi 120 minut, powinniśmy podzielić produkcję na 60 stanowisk (120/2).
Informacja ta przydatna jest do obliczania zapotrzebowania na zasoby i określenia możliwości wytwórczych oraz balansowania linii produkcyjnej, tak by na żadnym ze stanowisk nie przekroczyć czasu taktu.
Przekroczenie czasu taktu oznacza oczekiwanie kolejnej operacji na półwyroby z poprzedniego stanowiska. Wykonanie pracy w czasie krótszym od czasu taktu oznacza oczekiwanie na spływ półwyrobów z poprzedniego stanowiska. Synchronizacja i rytmizacja stanowisk w linii jest kluczowa dla utrzymania czasu taktu.
Projektując stanowiska w oparciu o czas taktu, należy zapewnić:
- synchroniczność produkcji,
- rytmiczność spływu detali i półwyrobów,
- synchronizację czasu maszynowego z pracą ręczną.
Z racji swojego charakteru, obliczanie czasu taktu uzasadnione jest dla produkcji wielkoseryjnej i masowej realizowanej potokowo. W produkcji krótkoseryjnej i jednostkowej czas taktu nie jest uzasadniony.