Term: Wirtualna rzeczywistość [VR]
(ang. Virtual Reality)
Technologia separująca użytkownika od realnego otoczenia i sytuująca go w otoczeniu sztucznie wykreowanym. Umożliwia wygenerowanie praktycznie dowolnego otoczenia oraz dowolnych sytuacji (statycznych oraz dynamicznych) pozwalając na bezpieczną realizację różnych scenariuszy.
Jej podstawową wadą jest poważna ingerencja w funkcjonowanie zmysłów (wzrok, poczucie równowagi) poprzez generowanie potencjalnie niespójnych przekazów, z czego wynikają ograniczenia funkcjonalne.
Wirtualna rzeczywistość to trójwymiarowy, stworzony komputerowo obraz. Może wyświetlać przedmioty, sceny lub zdarzenia. Prekursorem VR jest Myron W. Krueger, który w 1969 roku opracował „Glowflow” – wideoinstalację złożoną z zaciemnionego pokoju i umieszczonych w jego ścianach, przezroczystych rur wypełnionych fluorescencyjną substancją, która mogła zmieniać kolor. Barwy, a także towarzyszące całości dźwięki syntezatora Mooga, różniły się w zależności od ruchów osoby przebywającej w pomieszczeniu, które interpretował komputer. Prototyp Kruegera przyczynił się m.in. do powstania CAVE (Cave Automatic Virtual Environment) w 1992 roku. Był to system złożony z projektorów rzucających obrazy na ściany, podłogi, a także sufity pomieszczenia. Użytkownicy zakładali okulary 3D, żeby obserwować trójwymiarowe grafiki wyświetlane przez rzutniki. Równolegle trwały prace nad goglami VR, których pierwowzorem był opracowany przez Ivana Sutherlanda Ultimate Display (nazywany również Mieczem Demoklesa, bo cały mechanizm „okularów” był tak ciężki, że trzeba było go montować do sufitu). Twórcą terminu jest Jaron Lanier, a definicję opracował jego współpracownik, Steve Bryson – według niego VR jest sposobem użycia technologii komputerowych w tworzeniu efektu interaktywnego, trójwymiarowego świata, w którym obiekty dają wrażenie przestrzennej (fizycznej) obecności.
Przemysłowe zastosowanie virtual reality obejmuje m.in. szkolenia pracowników. Symulowanie niebezpiecznych warunków, bądź trudnych w obsłudze maszyn, umożliwia naukę bez ponoszenia kosztów związanych np. z wypadkami przy pracy czy uszkodzeniem sprzętu. VR wykorzystują również projektanci – dzięki temu pracują nad prototypami bez konieczności wyprodukowania chociażby jednego egzemplarza. Przeniesienie się do symulowanego środowiska usprawnia także jednoczesne i zdalne działania kilku osób, które obserwując modele odwzorowujące projekt, mogą wspólnie nanosić na niego poprawki. Z kolei obejrzenie filmu instruktażowego w goglach ułatwia naprawę urządzeń. Wirtualnej rzeczywistości używana się również do prezentowania cyfrowych bliźniąt fabryk lub ich symulacji jeszcze przed wybudowaniem. Natomiast przedsiębiorcy wytwarzający towary w małych seriach, pokazują je klientom zanim uruchomią linię, a odbiorcy mogą podejmować decyzje o zakupie bez strat w zużytych materiałach. Z tej sposobności korzystają także przedstawiciele branż nastawionych na większe serie, chcący zmodyfikować łańcuch wartości tak, by poprzedzić produkcję sprzedażą.