Mapa drogowa transformacji cyfrowej w obszarze danych może obejmować (i najczęściej obejmuje) wiele działań. Nie istnieje jednak wzorzec referencyjny mapy drogowej transformacji w obszarze danych. Przedsiębiorstwo będzie prawdopodobnie prowadzić wiele działań, często równoległych, które będą dotyczyły wdrażania kolejnych produktów i modeli biznesowych, a które mogą dotyczyć rozłącznych zbiorów danych. W praktyce oznacza to współistnienie zbioru pomysłów do implementacji i wielu projektów będących w trakcie implementacji (rys. 1).
Cele zdefiniowane w referencyjnym zarysie mapy drogowej (Rysunek 1.) mają zapewnić zbudowanie środowiska nie tylko do testowania koncepcji, ale też do prowadzenia wdrożeń modeli biznesowych konkretnych członków klastra i obejmują:
- wymagania w zakresie danych (ang. data requirements) – dostępność danych, dane własne i zewnętrzne, nowe i już istniejące, określenie różnorodności danych, określenie danych strukturalnych i niestrukturalnych;
- kultura danych (ang. data governance) – jakość danych, zasady etyki wykorzystania danych, prywatność, własność danych, dostępność i bezpieczeństwo;
- technologię (ang. technology) – zbieranie danych, składowanie danych, przetwarzania danych, prezentacja i wizualizacja danych;
- kompetencje i umiejętności (ang. skills and capaciity) – braki w kompetencjach, wymagania szkoleniowe, zasoby wewnętrzne, zasoby zewnętrzne, partnerstwa;
- implementacja zmiany i zarządzanie nią (ang. implementation / change management) – wdrożenie rozwiązań oraz nadzór nad prywatnością, własnością danych, dostępem, bezpieczeństwem.
W przypadku obszaru korzystania z danych w transformacji cyfrowej, działania skupione są na wielu zadaniach i wyzwaniach oznaczonych jako przypadek użycia (ang. use case) 1, przypadek użycia 2 itd. (rys. 3), dotyczących zarówno danych (ich pozyskiwania, składowania i analizy) jak i możliwości zaprojektowania kompletnie nowych modeli biznesowych skoncentrowanych na danych.
Natomiast na przecięciu kolumn i wierszy widzimy wyzwania, które pojawiają się na różnych poziomach implementacji transformacji cyfrowej, których nazwy zawierają słowa kluczowe określające jakich obszarów te wyzwania dotyczą:
- Cross-cutting Data Issue X – zagadnienie przekrojowe dot. danych;
- Cross-cutting Gov Data Issue X – zagadnienie przekrojowe dot. kultury danych;
- Cross-cutting Technology Issue X – zagadnienie przekrojowe dot. technologii przetwarzania danych;
- Cross-cutting Skills and Capacity Issue X – zagadnienie przekrojowe dot. kompetencji i umiejętności;
- Cross-cutting Data Implementation and Change Management Issue X – zagadnienie przekrojowe dot. implementacji zmiany i zarządzania nią.
Przyszłe formy testowania koncepcji wdrożenia są w przypadku obszaru korzystania z danych w transformacji cyfrowej skupione na kilku zadaniach dotyczących zarówno danych (ich pozyskiwania, składowania i analizy) jak i możliwości zaprojektowania kompletnie nowych modeli biznesowych skoncentrowanych na danych. Testowanie najczęściej polega w tym przypadku na opracowaniu wersji roboczych studiów wykonalności, które pozwalają ocenić możliwości, wyzwania czy potencjalne ryzyka, oczywiście pod warunkiem, że niosą one za sobą wartość i są na tyle kompletne, aby pokazywać konkretne działania i ich charakterystykę.
Kluczowe cele mapy drogowej
Istnieje kilka krytycznych celów map drogowych transformacji cyfrowej, które należy wziąć pod uwagę przy ich tworzeniu.
- Mapa drogowa jest łatwo dostępna i dynamiczna – w miarę postępów mapa powinna łączyć osiągnięcia z aktualizowanymi strategiami, a pracownicy powinni mieć do niej stały dostęp.
- Plan działania ma charakter społeczny – cele, strategie i taktyki nie powinny być dla pracowników tajemnicą. Każdy w firmie musi mieć dostęp do mapy i możliwość komentowania, sugerowania pomysłów i angażowania się w jej tworzenie.
- Wizualizacja mapy drogowej – aspekt wizualny jest ważny, ponieważ pomaga pracownikom z łatwością zorientować się, od czego naprawdę zaczyna się mapa drogowa. Powinna ona być wielowarstwowa i obejmować wiele różnego rodzaju danych dotyczących kroków, które organizacja będzie podejmować podczas transformacji.
- Mapa drogowa jest dostosowana do planów biznesowych i technologicznych – mapa drogowa powinna być dobrze dostosowana do wymogów planowanych w organizacji zmian i projektów. Dopuszczalne jest oczywiście, aby na mapie pojawiło się wiele zadań przeznaczonych do równoległej implementacji, najważniejsze jest jednak, aby zrozumieć, że istnieje jedna mapa, która jest źródłem kompleksowej informacji.
Komponenty mapy drogowej
Mapa drogowa pokazuje zazwyczaj etapy pracy lub poziomy dojrzałości, które organizacja musi osiągnąć podczas transformacji. Mogą to być:
- Inicjatywy są organizowane według dat wydania – zarówno upływ, jak i wymiar czasu należy zaprezentować graficznie w czytelny sposób. Określ, co stanie się z inicjatywą cyfrową, kiedy zostaną osiągnięte kamienie milowe.
- Inicjatywy są pogrupowane według kategorii – grupowanie zadań według kategorii pomaga pracownikom uzyskać szerszą perspektywę, kiedy analizują szczegóły.
- Przedstawione są koszty inicjatywy – mapa powinna określać (szacować), jaki jest koszt każdego zadania. Inwestowanie w transformację cyfrową wymaga analizy kosztów na każdym kroku. Rozpocznij swoją podróż od inwentaryzacji.
- Przedstawiono złożoność inicjatywy – niezależnie od kosztów, wdrażanie niektórych inicjatyw jest bardziej skomplikowane ze względu na wyzwania regulacyjne, liczbę obszarów w firmie, na które inicjatywa ma wpływ itd. Należy to pokazać na mapie.
- Przedstawiono wpływ inicjatywy – mapa powinna pokazywać, na jakie obszary działania i jednostki organizacyjne będą miały wpływ poszczególne działania. To świetne miejsce do zastosowania wizualizacji.
- Pokazana jest priorytetyzacja inicjatyw i funkcji – czasami ważne jest, aby podzielić zadania w mapie drogowej, by określić, jakie są ich priorytety. Możesz na przykład chcieć zająć się zadaniem o wysokim priorytecie i dużym wpływie, a nie o niskim priorytecie i małym wpływie. Zaawansowane wizualizacje, które ukazują to rozróżnienie, mogą pomóc uczestnikom na pierwszy rzut oka zorientować się w celach i krytycznych zadaniach transformacji.
- Technologia przedstawiana jako aktywująca możliwości biznesowe – mapa drogowa musi uwzględniać zarówno aspekty biznesowe, jak i technologiczne. Powinna obejmować zmiany w technologii i uwzględniać obecne i przyszłe możliwości organizacji, na przykład to, jakie narzędzia wprowadzasz, niezależnie od tego, czy są to platformy technologiczne, platformy zarządzania projektami, czy też upewnienie się, że ludzie, którzy dla Ciebie pracują, mają właściwe role.
Wizualizacje mapy drogowej
Wizualizacja mapy drogowe jest bardzo istotna nie tylko z powodu jej czytelności, ale także z punktu widzenia rzetelnej oceny, jaki wpływ na przedsiębiorstwo będzie miała realizacja danego przedsięwzięcia.
Szacowanie kosztów i ROI
Firmy nieustannie zmagają się z określeniem wysokości zwrotu z inwestycji (ang. ROI – Return on Investment) w transformacje cyfrowe. Jedną z przyczyn ich trudności jest fakt, że zakres wpływu tych inicjatyw jest szeroki. Przykładem może być szybko rozwijająca się branża aplikacji mobilnych – jedno z badań Gartnera przewidywało, że do 2016 r. 75% opracowanych aplikacji mobilnych zostanie opracowanych przy niewielkimi lub żadnym uzasadnieniu biznesowym na poparcie ich tworzenia.
Co więcej, technologie ewoluują tak szybko, że wiele firm ma problem z oceną długoterminowego potencjału niektórych inwestycji, podobnie jak kosztów inwestycji. Niemniej jednak poszczególne zadania i funkcjonalności powinny zostać oszacowane na tyle, na ile jest to możliwe. Szacunki powinny obejmować co najmniej te informacje, które przedstawiono w zestawieniu w tabeli na rys. 4.
Priorytetyzacja
Najlepszą strategią przeprowadzania transformacji cyfrowej jest rozpoczynanie działań od zadań dobrze przeanalizowanych i oszacowanych. Przedsiębiorca powinien mieć do dyspozycji pełną informację na temat ich kosztów, warunków i potencjału. W transformacji cyfrowej ryzyko dotyczy całej organizacji. Aby je zminimalizować, należy rozpoczynać te inicjatywy, które są dobrze zaplanowane. Warto rozważyć skoncentrowanie się w pierwszej kolejności na inicjatywach, które rozwijają działalność przedsiębiorstwa lub budowanie doświadczenia klienta, ponieważ przyniosą one największe zyski.
Innym sposobem ustalania priorytetów jest rozpoczęcie od pilotażu, na przykład przetestowania szeregu inicjatyw cyfrowych, które skupiają się na takich obszarach jak mobilność i e-commerce. Dodatkowo w podejmowaniu decyzji pomaga wizualizacja priorytetów (rys. 5).
