Lider transformacji w obszarze zrównoważonej produkcji powinien rozumieć istotę zrównoważonego rozwoju, a więc dbałości o środowisko naturalne, ekonomię i kwestie społeczne. Powinien służyć własnym przykładem i angażować ludzi ze swojego otoczenia, społeczności lub firmy do równoczesnego promowania kompetencji społecznych, ekologicznych, zdrowotnych lub innych. Lider transformacji może angażować swoje otoczenie na różne sposoby, na przykład poprzez organizowanie wolontariatu w zakresie prac porządkowych na terenie firmy.
Lider transformacji powinien również posiadać wysokie poczucie własnej wartości, być przedsiębiorczy, samodzielny, pozytywnie nastawionym do wyzwań. Powinien być wizjonerem, z odpowiednim wyprzedzeniem konstruującym strategie w oparciu o ciągle uaktualnianą wiedzę, umiejętności i intuicję. Powinien również wykazywać spójność wewnętrzną.
Szczególnie ważnym aspektem bycia liderem (zarówno obecnie, jak i w przyszłości) jest posiadanie kompetencji tzw. naturalnego przywódcy – zespołu cech i umiejętności umożliwiających osiągniecie współbrzmienia (czyli ogólnie mówiąc, optymalnego poziomu komunikacji) w zespole/grupie współpracowników. Lider powinien dążyć do inspirowania swoich podwładnych i przewodzenia im poprzez osobisty przykład. Idealny przywódca powinien prowadzić ludzi w zgodzie ze swoimi przekonaniami – w zgodności z teorią wzmacniania ducha.
Według twórców projektu „A Sustainability Acceleration Project” lider w zrównoważoności powinien charakteryzować się kompetencjami, które można podzielić na kilka grup:
- Pierwsza grupa kompetencji została nazwana „Poznaj fakty” i obejmuje globalny i systemowy sposób myślenia, czyli umiejętność myślenia systemowego i jego zastosowania w kontekście wyzwań dotyczących kwestii ekologicznych;
- Druga grupa kompetencji o nazwie „Rozwiąż sprawę” to ekstremalne umiejętności współpracy, ciekawość i krytyczne myślenie;
- Trzecią grupę kompetencji nazwano „Prowadź siebie i zbierz drużynę” i obejmuje ona self-leadership oparty na kilku zasadach: rozwijania fascynacji, codziennej pracy nad sobą, znalezienia większego (ważnego) celu i otwarcia na rozwój własny;
- Czwarta, ostania grupa kompetencji opisanych w tym projekcie nazywa się „Pokaż odwagę” i według niej lider angażuje i inspiruje innych do działania dzięki umiejętnościom interpersonalnym.
Liderami w zrównoważoności kieruje ciekawość, chęć uczenia się i podejmowania wyzwań oraz nieustanne dążenie do doskonałości. Lider musi też być otwarty na inne branże i kultury albowiem tworzenie bardziej zrównoważonej przyszłości to zadanie kompleksowe. Moduły szkoleniowe #1-4 – ASAP – A Sustainability Acceleration Project (asap2030.com)
Lider w zrównoważoności realizuje szereg ważnych działań, takich jak
- dawanie przykładu członkom zespołu;
- wspieranie członków zespołu w tworzeniu nowych koncepcji;
- ułatwianie współdziałania dzięki tworzeniu atmosfery pracy zespołowej;
- wzbudzanie entuzjazmu i
- umożliwianie działań – na przykład poprzez uwolnienie członków zespołu od problemów organizacyjnych czy technicznych.
Poza działaniami zorientowanymi na pracę zespołową lider w zrównoważoności ciągle poszerza wiedzę i podnosi kompetencje w obszarze zrównoważonego rozwoju i stale buduje relacje zarówno z członkami zespołu jak i kierownictwem.
Zdaniem mentora i trenera biznesowego Davida Dugana istnieje 5 kluczowych zasad rozwoju zrównoważonego i odnoszącego sukcesy zespołu.
- Pierwsza zasada to dzielenie wspólnego celu i wiedzy „dlaczego”. Jasno określone cele firmy i to, co ma się nadzieję osiągnąć, a także jej istota, jej „dlaczego”. Ustanowienie tych dwóch elementów pomaga budować kulturę przedsiębiorstwa, która widoczna jest także w Twoim zespole.
- Drugą zasadą odnoszącego sukcesy zespołu według Davida Dugana jest „dynamika zespołu”. Poznaj i wykorzystaj osobowość, wydajność i potencjał swojego zespołu.
- Kolejną zasadą jest Struktura organizacyjna. Zaplanuj swoją strukturę organizacyjną i kluczowe wyniki każdej z osób o przypisanych funkcjach.
- Czwartą zasadą zaproponowaną przez mentora jest Rytm pracy. Ustal rytm pracy zgodny z dziennymi, tygodniowymi, miesięcznymi i kwartalnymi celami i pozostaw swojemu zespołowi czas na nadrabianie zaległości.
- Piątą i ostatnią zasadą zespołu odnoszącego sukces jest według Davida Dugana zasada nazwana „Zasoby i narzędzia”. Musisz posiadać odpowiedne procedury i zasady w zakresie zarządzania projektami i komunikacji.
Przykłady firm i liderów przywództwa klimatycznego zob. Biznes na rzecz zmiany 2020/2021 https://climateleadership.pl/publikacje
Zob. także: C. Dewar, S. Keller, K. Snader, K. Strovnik (2020). “The CEO moment: Leadership for a new era”, McKinsey Quaterly, McKinsey&Company, July 21, 2020, źródło URL: CEO leadership for a new era | McKinsey
W celu budowania zespołu transformacji w zakresie zrównoważonego rozwoju można stosować ćwiczenia, pomagające nam realizować zasady zaproponowane przez Dugana, m.in. spisywanie „notatek terenowych” w efekcie zadawania pytań, które mogą radykalnie poprawić jakość pracy i dyskusji w grupie. Innym ćwiczeniem może być formułowanie misji zespołu, czyli budowanie tożsamości wokół wspólnego celu – zapisz wspólnie z zespołem Waszą misję i wyświetl w miejscu, które każdy może zobaczyć, a dzięki temu każdego dnia pamiętać o wspólnej misji.
Kolejne ćwiczenie, które można wykorzystać moglibyśmy nazwać „zwycięstwa drużynowe i mądrość” – a jego instrukcja to: poświęć czas na refleksję nad swoimi zwycięstwami i mądrością, indywidualnie i zespołowo a na przykład w piątkowe poranki zachęcaj wszystkich członków zespołu (a zwłaszcza lidera!) do zapisywania swoich najważniejszych osiągnięć. Zapisz również co najmniej trzy nowe wnioski/spostrzeżenia. Na spotkaniu zespołu wspólnie przyjrzyjcie się zwycięstwom zespołu, aby potwierdzić indywidualny i wspólny sukces. Na zmianę dzielcie się ważnymi wygranymi, wnioskami/spostrzeżeniami i nowymi możliwościami.
Członkowie zespołów zrównoważonej transformacji powinni posiadać umiejętności i wiedzę w obszarze zrównoważonego rozwoju, a także wykazywać zaangażowanie i zdolność do zwracania uwagi na wartości niematerialne i działania w niepewnych czasach, co z kolei wymaga odwagi. Kompetentny współpracownik ułatwia zmiany, dostosowuje oczekiwania i napędza rozwiązania, które zadowolą wszystkich interesariuszy.
Dwa najlepsze sposoby realizowania działań na rzecz zrównoważonego rozwoju w miejscu pracy to budowanie świadomości zrównoważonego rozwoju oraz oferowanie przyjaznych dla środowiska działań integracyjnych (np. sadzenie roślin w miejscu pracy, wspólne wędrówki piesze, granie w planszówki w czasie przerw – zamiast przeglądania treści w telefonach).
Wspólne ćwiczenia, mające na celu budowanie zespołu w środowisku korporacyjnym, w dużym stopniu kształtują umiejętności rozwiązywania problemów i wzmacniają pewność siebie i motywację pracowników, których firmy potrzebują, aby się rozwijać. Jeśli chodzi o zrównoważony rozwój, wiele organizacji wykorzystuje działania integracyjne, aby zwiększyć świadomość ekologiczną, wzmocnić oczekiwania i budować emocje wokół swoich inicjatyw na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Warto stworzyć zespoły w ramach poszczególnych działów i przyznawać comiesięczne nagrody zespołowi, który opracuje własne pomysły na bycie bardziej przyjaznym środowisku. Zastosowanie istniejących wskaźników recyklingu do ustalenia punktów odniesienia to jeden ze sposobów na zmierzenie sukcesu i zwiększenie wysiłków na rzecz zrównoważonego rozwoju.