Term: Poka Yoke

Częstą przyczyną reklamacji, błędów jakościowych i usterek są niewłaściwie wykonane operacje produkcyjne, z powodu ludzkiej nieuwagi. Aby temu zapobiec, Shigeo Shingo opracował rozwiązanie eliminujące przyczynę powstawania błędu. Zostało nazwane z japońskiego poka yoke, co można przetłumaczyć jako „odporne na błędy”) i spopularyzowane poza Japonią w późniejszych latach.

W ramach poka yoke rozróżnia się 3 poziomy:

• rozwiązania wizualne – np. listy kontrolne, szablony, magazynki na zakładaną liczbę części zamiast pojemników z wieloma częściami, tacki, podkładki itp. Takie rozwiązania odciążają operatora i wspomagają jego pamięć, jednocześnie podnosząc jakość pracy, lecz nie zapobiegają w pełni popełnieniu błędu, ponieważ wciąż znaczna część czynności zależna jest od ich wykonania przez człowieka;
• rozwiązania elektroniczne – np. liczniki, czujniki, sygnały akustyczne i wizualne itp. Rozwiązania te są często połączone z oprogramowaniem urządzenia lub wbudowane w sekwencje kolejnych kroków operacji, blokując możliwość zakończenia operacji z pominięciem określonego elementu. Nie zapobiegają błędom w pełni ze względu na zależność od urządzeń elektronicznych i zasilania;
• rozwiązania mechaniczne – np. barierki, charakterystyczne kształty, unikalne pojemniki itp. Rozwiązania, które całkowicie uniemożliwiają popełnienie błędu ze względu na fizyczną blokadę. Mogą wydawać się najlepsze, lecz nie zawsze są uzasadnione ekonomicznie.

W wielu przypadkach rozwiązania poka yoke wbudowuje się na etapie projektowania wyrobu, tak by w trakcie użytkowania nie skupiać się na interpretowaniu możliwości i by w porę zapobiec popełnieniu błędu, a tym samym stratom w procesie. Stosuje się je zarówno w odniesieniu do parku maszynowego, pracy ludzkiej, jak i zastosowań użytkowych dla końcowego użytkownika. Poka yoke znacznie skraca, a często eliminuje zupełnie konieczność kontroli jakości i, tym samym, wspiera samokontrolę ograniczając straty związane z poprawkami.

« Wróć do Słownika