Term: Uberyzacja
Zjawisko społeczno-ekonomiczne charakterystyczne dla zmian wynikających z transformacji cyfrowej, zachodzących w branżach dotyczących usług, polegające na wykorzystywaniu nowoczesnych technologii w celu efektywniejszego gospodarowania dostępnymi zasobami (np. pracy czy kapitału).
Uberyzację można rozumieć także jako model biznesowy polegający na wykorzystywaniu platformy cyfrowej (np. w formie aplikacji mobilnej) w celu agregacji transakcji między klientami a dostawcami usługi (wykorzystując algorytmy sztucznej inteligencji), często omijając rolę istniejących pośredników.
Termin pochodzi od nazwy firmy “Uber”, aplikacji służącej do zamawiania usług transportu samochodowego poprzez kojarzenie pasażerów z kierowcami korzystającymi z aplikacji.
Zjawisko to wywołuje także obawy dotyczące omijania regulacji publicznych (np. obowiązującego prawa podatkowego, gospodarczego, czy pracy), a także stosowania praktyk monopolistycznych przez dostawców usług wykorzystujących ten model wbrew założeniu efektywniejszego wykorzystywania dostępnych zasobów.
Funkcjonowanie usługi uberyzowanej obejmuje na ogół charakterystyczne elementy wspólne takie jak:
- platformę cyfrową, umożliwiającą kontakt między klientem a usługodawcą;
- reaktywność zmaksymalizowaną dzięki bezpośredniemu połączeniu klienta z usługodawcą, poprzez bliskość geograficzną;
- wpłatę przez korzystającego z usługi na rzecz platformy, która pobiera prowizję;
- opłacenie usługodawcy przez platformę;
- krzyżową ocenę usługi: klient ocenia otrzymaną usługę, a usługodawca ocenia klienta.