Rola EDiH w polskim ekosystemie Przemysłu Przyszłości

Jarosław Parzuchowski
Ekspert FPPP

Wstęp

Komisja Europejska zakończyła proces wyboru sieci Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowych (ang. European Digital Innovation Hub – EDIH). Będą to ośrodki odpowiadające za transformację cyfrową firm i instytucji na obszarze całej Unii Europejskiej. Status ten otrzymało 136 europejskich konsorcjów, w tym 11 z Polski. Będą one pełniły kluczową funkcję regionalnych punktów kompleksowej obsługi (ang. One-Stop-Shop), w których firmy będą mogły znaleźć kompleksowy zestaw informacji i usług, w tym niezbędną infrastrukturę do prowadzenia pilotaży i wdrożeń, umożliwiającą zaspokojenie ich potrzeb w zakresie cyfrowej i zielonej transformacji. Inicjatywa EDIHs została ujęta w Programie Ramowym Europa Cyfrowa (ang. Digital Europe Programme) na lata 2021-2027. Jednym z jego celów jest zwiększenie w UE poziomu wykorzystania cyfrowych technologii przez administrację publiczną oraz przedsiębiorców, głównie z sektora MŚP. W realizacji tego planu mają pomóc Europejskie Huby Innowacji Cyfrowych.

Transformacja cyfrowa w Programie Cyfrowa Europa

Transformacja cyfrowa to obecnie jeden z najsilniejszych trendów współczesnej rzeczywistości gospodarczej, oznaczający integrację technologii cyfrowej ze wszystkimi obszarami funkcjonowania organizacji.  Główne korzyści wynikające z transformacji cyfrowej to zwiększenie wydajność, sprawność oraz efektywności działania organizacji, co w konsekwencji zwiększa konkurencyjność na globalnych rynkach. Transformacja cyfrowa to kierunek, który może istotnie zwiększyć potencjał danego podmiotu, dzięki zbudowaniu przewagi na coraz bardziej konkurencyjnym rynku. Jednym z głównych programów wspierających transformację cyfrową w Unii Europejskiej jest Program Europa Cyfrowa (ang. Digital Europe), którego celem jest udostępnienie technologii cyfrowych przedsiębiorstwom, obywatelom i administracji publicznej. Zapewni on strategiczne finansowanie, wspierając projekty w pięciu kluczowych obszarach zdolności: w zakresie superkomputerów, sztucznej inteligencji, cyberbezpieczeństwa, zaawansowanych umiejętności cyfrowych oraz zapewnienia szerokiego wykorzystania technologii cyfrowych w całej gospodarce i społeczeństwie, w tym za pośrednictwem cyfrowych ośrodków innowacji. Przy budżecie w wysokości 7,5 mld Euro ma on na celu przyspieszenie ożywienia gospodarczego i kształtowanie cyfrowej transformacji społeczeństwa i gospodarki Europy, przynosząc korzyści wszystkim, ale w szczególności małym i średnim przedsiębiorstwom. Głównym celem programu Europa Cyfrowa jest wspieranie i przyspieszanie procesu cyfrowej transformacji gospodarki, przemysłu i społeczeństw Unii Europejskiej, co przyczynić się ma do zwiększenia konkurencyjności w obszarach technologii cyfrowych. Kluczowym elementem realizacji programu jest utworzenie sieci Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowych, w których przedsiębiorstwa oraz sektor publiczny otrzymają fachową wiedzę i usługi z zakresu transformacji cyfrowej, w tym niezbędną infrastrukturę do prowadzenia wdrożeń i pilotaży. Cyfrowa transformacja gospodarki jest kluczowa dla Unii Europejskiej, aby pozostać konkurencyjną na arenie międzynarodowej.  Poziom cyfryzacji państw UE pozostaje nierówny, w zależności od sektora, kraju i wielkości przedsiębiorstwa: tylko około 20% MŚP w UE jest wysoce zdigitalizowanych. Europejskie Huby Innowacji Cyfrowej mają do odegrania kluczową rolę w uzupełnieniu tych braków.

Europejskie Huby Innowacji Cyfrowej

Europejskie Huby Innowacji Cyfrowych to ośrodki gromadzące wiedzę i kompetencje w dziedzinie cyfrowej transformacji działalności gospodarczej. Ich rolą będzie pomoc w zwiększaniu konkurencyjności firm i instytucji, poprzez ich wsparcie w procesie transformacji cyfrowej. Pomoc ta jest skierowana będzie głównie do segmentu małych i średnich przedsiębiorców i polegać będzie na udoskonalaniu, dzięki zastosowaniu najnowszych rozwiązań cyfrowych, ich aktualnego modelu biznesowego oraz produktów i usług. Co do zasady, adresatem EDIH będą więc podmioty które dotychczas nie wdrażały procesów cyfryzacji w ramach swojej działalności.

Europejskie Huby Innowacji Cyfrowych będą oferować pakiet usług wspierających cyfrową transformację, składający się z działań w zakresie:

• informacyjno-promocyjnych – skuteczne dotarcie do jak najszerszej grupy przedsiębiorców z informacjami o potencjale transformacji cyfrowej i jej skutkach dla modeli biznesowych,
• demonstracyjnych – umożliwienie praktycznego zapoznania się przedsiębiorców z procesami opartymi na najnowocześniejszych technologiach cyfrowych oraz możliwością ich wykorzystania w wytwarzaniu własnych produktów lub świadczeniu własnych usług,
• edukacyjno-szkoleniowych – przekazanie przedsiębiorcom i ich pracownikom wiedzy z zakresu najnowocześniejszych technologii cyfrowych i umiejętności stosowania ich do unowocześnienia sposobu wytwarzania produktów lub świadczenia usług,
• doradczych – wskazanie przez EDIH możliwości wprowadzenia optymalizacji lub innowacji w istniejącym sposobie wytwarzania produktów lub świadczenia usług,
• wdrożeniowych – wsparcie zastosowania w działalności przedsiębiorcy rozwiązań opartych na najnowocześniejszych technologiach cyfrowych, w formie pomocy przy integracji i uruchamianiu nowych: maszyn, urządzeń oraz oprogramowania.

Usługi oferowane przez EDIH-y umożliwiają stworzenie planu transformacji cyfrowej, dostęp do aktualnej specjalistycznej wiedzy, a także testowanie rozwiązań mających potencjalnie kluczowe znaczenie dla wytwarzanych produktów, oferowanych usług, stosowanych procesów lub przyjętych modeli biznesowych. W przypadku administracji publicznej, EDIHy będą świadczyć usługi w zakresie cyfryzacji usług publicznych. Budżet przewidziany na działalność Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowych w horyzoncie 2021-2027 wynosi 110 mln Euro. W przypadku małych i średnich firm usługi świadczone przez EDIHy będą nieodpłatne albo częściowo odpłatne.

Pomorski Hub Innowacji Cyfrowych – przykład planowanych działań

Jednym z wybranych Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowych jest polskie konsorcjum Pomeranian Digital Innovation Hub / Pomorski Hub Innowacji Cyfrowych (PHIC), koordynowane przez Pomorską Specjalną Strefę Ekonomiczną. Stanowi ono partnerstwo 32 podmiotów, które będą świadczyły usługi informacyjne, edukacyjno-szkoleniowe, demonstracyjne, doradcze, wdrożeniowe w szerokim zakresie transformacji cyfrowej za pośrednictwem zainteresowanych podmiotów, które w większości są uczestnikami Klastra Interizon. Obszary które będą wspierane w ramach PHIC to m.in. IoT, AI/ML, VR, AR, superkomputery i efektywne przetwarzanie danych, cyberbezpieczeństwo, intralogistyka, autonomiczna inspekcja, integracja danych i systemów. Pomorski Hub Innowacji Cyfrowych, działając w oparciu o model one-stop-shop zlokalizowanym w Gdańskim Parku Naukowo-Technologicznym, w regionie województwa pomorskiego, kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego, oferować będzie przedsiębiorcom kompleksowy dostęp do specjalistycznych usług opartych na najnowszej wiedzy, doświadczeniu i technologii, umożliwiających przetestowanie i implementację innowacji cyfrowych odpowiednich dla ich obecnych produktów i realizowanych procesów, jak również w zakresie nowych rozwiązań. W oparciu o posiadaną specjalistyczną wiedzę partnerów oraz nowoczesną infrastrukturę technologiczną (demonstratory) świadczone będą usługi obejmujące wszystkie etapy obecne w transformacji cyfrowej, począwszy od analizy i audytu struktury firmy, jej procesów biznesowych, po zaprojektowanie zmian, ich demonstrację oraz testowanie rozwiązań z wykorzystaniem najnowszych technologii. PHIC będzie również ośrodkiem kumulującym najbardziej aktualną wiedzę na temat technologii cyfrowych przekazywaną w formie spotkań, szkoleń i warsztatów.

Bazę konsorcjum PHIC stanowi 7 podmiotów, posiadających doświadczenie we współpracy i działających na rzecz rozwoju gospodarczego i nowych technologii, ściśle współpracujących w ramach planowanej inicjatywy z 25 partnerami zapewniającymi komplementarny zestaw usług PHIC. Baza partnerów ad hoc będzie stale eskalowana, tak aby jak najlepiej dopasować ofertę PHIC do stale rozwijających się technologii i nowych potrzeb odbiorców usług, śledzonych w ramach scoutingu technologicznego.

Posiadany potencjał oraz bogate doświadczenie Partnerów PHIC pozwoli im świadczyć usługi w obszarach mających największe znaczenie w procesie transformacji cyfrowej, m.in.: IoT, sztucznej inteligencji (AI), uczenia maszynowego (ML), wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości (VR/AR), efektywnego przetwarzania danych (HPC), cyberbezpieczeństwa, intralogistyki, i integracji systemów. W ramach uzupełnienia oferty PHIC uruchomiona zostanie stała współpraca z czołowymi specjalistami w Polsce i zagranicą, a także klastrami, ośrodkami innowacji, władzami regionalnymi, centrami B+R i akceleratorami. Główne segmenty klientów: sektor MŚP (w tym Inteligentne Specjalizacje Pomorza), organy administracji publicznej, duże przedsiębiorstwa.

Specjalizacją pomorskiego EDIH są rozwiązania z zakresu Przemysłu 4.0, Robotyzacji, AI, VR/AR i Cyberbezpieczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb branży morskiej. Zgodnie z założeniem modelu one-stop-shop wszystkie usługi będą dostępne w jednym miejscu – od audytów poziomu digitializacji oraz szkoleń, poprzez wdrożenia testowe, po wsparcie z zakresu poszukiwania finansowania i tworzenia odpowiednich rozwiązań prawnych. Łącznie planowanych jest wykonanie ponad 1600 usług w ciągu 3 lat, które z punktu widzenia firm sektora MŚP oraz sektora administracji publicznej będą dostępne w większości nieodpłatnie.

Proces pozyskania statusu EDIH został zainicjowany blisko 3 lata temu przez Gdański Park Naukowo-Technologiczny przy współpracy z Politechniką Gdańską, która odpowiada za wsparcie merytoryczne w zakresie technologii cyfrowych oraz Klaster Interizon – jeden z Krajowych Klastrów Kluczowych – tworzący pomost i niezbędne synergie pomiędzy sferą nauki i biznesu. Pozyskanie statusu EDIH to około 14 mln zł przeznaczonych na wsparcie aktywnych firm w Polsce Północnej. Tak znaczne dofinansowanie procesu cyfryzacji połączone z istniejącą już siecią współpracy Klastra Interizon na Pomorzu z pewnością wytworzy nowe synergie zarówno pomiędzy polskimi firmami i instytucjami jak i naszymi partnerami zagranicznymi. Ugruntuje to także pozycję Klastra na mapie Europy.

Konsorcjum Pomeranian Digital Innovation Hub (PDIH) obejmuje 32 podmioty z 3 województw: pomorskiego, kujawsko-pomorskiego i warmińsko-mazurskiego. Wśród nich znalazły się instytucje otoczenia biznesu, parki naukowo-technologiczne, firmy świadczące usługi z zakresu robotyzacji, przemysłu 4.0, digitalizacji, instytucje naukowe i szkoleniowe oraz podmioty zabezpieczające aspekty prawne wdrażanych technologii. Projekt realizowany jest wspólnie z: Politechniką Gdańską, INTERIZON, Agencją Rozwoju Pomorza S.A., Regionalną Izbą Gospodarczą Pomorza, Pomorską Agencja Rozwoju Regionalnego S.A., infoShare Academy Sp. z o.o., Fundacją CODE:ME, Stowarzyszeniem Robotyków SKALP, PIRXON S.A., P-SYSTEM Sp. z o.o., Integra AV Sp. z o.o., STESAR Sp. z o.o. Sp. k., ISS RFID Sp. z o.o., Inero Software Sp. z o.o., ITM Software House Sp. z o.o., , See My Model Sp. z o.o., 4Biznes.eu Szramowski Wojciech, Inventity Foundation, Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk, Kancelaria Radcy Prawnego Marta Dargas-Draganik, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Gdańsku, Uniwersytet Gdański, Olsztyński Park Naukowo-Technologiczny, Kwidzyński Park Przemysłowo-Technologiczny, Pomorski Park Naukowo-Technologiczny Gdynia, Park Naukowo-Technologiczny w Ełku, Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie, Stowarzyszenie “Wolna Przedsiębiorczość”, Edukacyjne Centrum Doskonalenia, Instytut Przedsiębiorczości i Nowych Technologii Sp. z o.o., DBR77 Robotics Sp. z o.o. Pozyskanie statusu EDIH to około 14 mln zł przeznaczonych na wsparcie aktywnych firm w Polsce Północnej. Tak znaczne dofinansowanie procesu cyfryzacji połączone z istniejącą już siecią współpracy Klastra Interizon na Pomorzu z pewnością wytworzy nowe synergie zarówno pomiędzy polskimi firmami i instytucjami jak i naszymi partnerami zagranicznymi.

Szanse i wyzwania

Obszar technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) jest przykładem branży, której rozwój jest jednym z głównych priorytetów polityki gospodarczej na świecie, a w szczególności w Unii Europejskiej. Sektory ICT należą do najbardziej innowacyjnych sektorów w Polsce, UE i na świecie, a ich silny wpływ na gospodarkę wyraża się m.in. poprzez ich duże oddziaływanie na inne sektory gospodarki. Oprócz wkładu w rozwój ekonomiczny, branża ICT wpływa korzystnie także na wzrost standardów życia i zwiększenie dobrobytu społeczeństw oraz przyczynia się do postępu w dziedzinie ochrony środowiska. W najbliższych latach w Unii Europejskiej to właśnie sieci EDIH będą dawały szanse silnego rozwoju branży ICT dla lokalnych ekosystemów innowacji, które wspólnie rozwijają możliwości współpracy w zakresie technologii, wiedzy i umiejętności.

Europejskiej Huby Innowacji Cyfrowej będą funkcjonowały jako punkty kompleksowej obsługi, które pomagają przedsiębiorstwom dynamicznie reagować na wyzwania cyfrowe i stawać się bardziej konkurencyjnymi. Zapewniając dostęp do wiedzy technicznej, ekspertów oraz usług, w tym w formie “testowania przed inwestowaniem”, EDIH umożliwią przedsiębiorstwom usprawnić procesy biznesowe, procesy produkcyjne, produkty lub usługi z wykorzystaniem technologii cyfrowych. EDIHy zapewnią również usługi w zakresie innowacji, takie jak doradztwo w zakresie finansowania, szkolenia i rozwój umiejętności, które są niezbędne do udanej transformacji cyfrowej. W zakresie ich zainteresowania i działalności będą również kwestie środowiskowe, w szczególności w odniesieniu do zużycia energii i niskiej emisji dwutlenku węgla.

Dodatkową przewidywaną synergią jest zbudowanie transnarodowej sieci współpracy pomiędzy regionalnymi EDIHami, a następnie paneuropejskich sieci łączących EDIHy działające w podobnych obszarach tematycznych. Takie działania będą sprzyjać współpracy i budowie dużych międzynarodowych konsorcjów badawczo – rozwojowych, które będą tworzyły trwałe łańcuchy wartości.

Podsumowanie

Europejskie Huby Innowacji Cyfrowych będą w najbliższych latach pomostem pomiędzy podmiotami tworzącymi popyt na usługi w dziedzinie cyfrowej transformacji (przedsiębiorcy oraz administracja publiczna), a istniejącą ich podażą (dostawcy gotowych do wdrożenia technologii, podmioty świadczące usługi szkoleniowe i eksperckie). EDIHy połączą korzyści wynikające z obecności w regionie z możliwościami, jakie daje ogólnoeuropejska sieć EDIH. Obecność w regionie sprawia, że będą one dobrze przygotowane do świadczenia usług, których potrzebują lokalne podmioty, przy pomocy lokalnego ekosystemu innowacji. Europejski zasięg sieci umożliwi wymianę najlepszych praktyk między EDIHami w różnych krajach, a także świadczenie specjalistycznych usług w różnych regionach, gdy potrzebne umiejętności nie będą oferowane lokalnie.

Korzyści wynikające z powołania krajowych Europejskich Hubów Innowacji Cyfrowej:

• Bogata oferta usług w obszarach mających największe znaczenie w procesie transformacji cyfrowej, m.in.: IoT, sztucznej inteligencji (AI), uczenia maszynowego (ML), wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości (VR/AR), efektywnego przetwarzania danych (HPC), cyberbezpieczeństwa, intralogistyki, i integracji systemów.
• Pomoc przedsiębiorcom w zwiększaniu konkurencyjności ich działalności gospodarczej, poprzez wsparcie w procesie transformacji cyfrowej
• Stworzenie planu transformacji cyfrowej, dostęp do aktualnej specjalistycznej wiedzy, a także testowanie rozwiązań lub eksperymentowanie z wykorzystaniem najnowszych technologii, mających potencjalnie kluczowe znaczenie dla wytwarzanych produktów, oferowanych usług, stosowanych procesów lub przyjętych modeli biznesowych.
• W ramach uzupełnienia oferty EDIH uruchomiona zostanie stała współpraca z czołowymi specjalistami w Polsce i zagranicą, a także klastrami, ośrodkami innowacji, władzami regionalnymi, centrami B+R i akceleratorami.
• Usługi będą nieodpłatne lub częściowo płatne